Zdarza się, że nasze dziecko ma predyspozycje do bycia ofiarą lub staje się nią. Warto w ramach profilaktyki wiedzieć co sprzyja uaktywnianiu się agresora, jak rozpoznać czy dziecko jest ofiarą i jak poradzić sobie z taką sytuacją.

Cechy, które sprzyjają stawaniu się ofiarą:

• Nieśmiałość, ostrożność w kontaktach z innymi
• Brak zdecydowania i pewność siebie
• Niskie poczucie własnej wartości czy atrakcyjności
• Reagowanie płaczem na zaczepki
• Nerwowość
• Brak chęci do obrony siebie
• Lękliwość
• Wrażliwość
• Grzeczność
• Unikanie kontaktów z rówieśnikami, dziecko natomiast ma bardzo dobre relacje z dorosłymi
• Brak przyjaciół w klasie
• Brak umiejętności oceny swojej sytuacji w przypadku przemocy
• Słaba sprawność fizyczna – ważne zwłaszcza u chłopców

Takie  cechy sprzyjają zachowaniom sygnalizującym otoczeniu, że nie będę bronić się i nie zawiadomię dorosłych. A o to chodzi agresorom.

Jak rozpoznać, że dziecko jest ofiarą przemocy?

Takie dziecko (taki uczeń):

• Nie chce chodzić do szkoły
• Zmienia swoją drogę do szkoły
• Prosi, by go rodzic odprowadzał
• Rano źle czuje się
• Zaczyna opuszczać lekcje
• Jest wypychane z kolejek, nie jest wybierane do grupy czy zabawy
• Wraca głodne (bo agresorzy zabrali mu pieniądze czy kanapki)
• Jest wycofane, skryte, smutne, niepewne
• Płacze przed snem, ma koszmary nocne
• Prosi o dodatkowe pieniądze (żeby płacić agresorom)
• Ma niewyjaśnione siniaki, podrapania, podarte ubranie
• Wybucha złością i zamyka się w sobie, zaczyna znęcać się nad innymi dziećmi

Jeśli obserwujemy podobne zachowania powinniśmy zdecydować się na rozmowę z dzieckiem.

W czasie rozmowy należy:

• Wysłuchać uważnie bez przerywania, pośpieszania
• Ustalić fakty (co stało się konkretnie)
• Zapewnić dziecko o gotowości do pomocy
• Wesprzeć je, gdy opowiada, że nie mogło sobie poradzić bo np. było ich trzech, a on sam. Można przynajmniej powiedzieć, że to było trudne.
• Pozwolić na płacz
• Nie wyśmiewać, nie bagatelizować sprawy
• Nie wyolbrzymiać też takiej sprawy. Nie pokazywać swojej bezradności i lęków
• Pomyśleć nad sposobem obrony, przećwiczyć trudne sytuacje
• Interweniować, jeśli jest to potrzebne

Jak interweniować?

• Umówić się na spotkanie z wychowawcą, przedstawić dokładnie sytuację, zadeklarować chęć współpracy
• Ustalić z wychowawcą zasady wspólnego kontaktowania się i informowania
• Zapamiętać  ustalenia z wychowawcą i kontaktować się często w danej sprawie
• Jeśli wychowawca nie podjął żadnych  z ustaleń czy kroków zapobiegających danej sytuacji zwrócić się do pedagoga szkolnego, a potem do dyrekcji szkoły

Należy pamiętać, że jako rodzic musimy zaufać wychowawcy i nie domagać się natychmiastowych działań. Czasem potrzebny jest czas na wykonanie pewnych  kroków  ochronnych w stosunku do naszego dziecka  nas oraz konsekwencji odnośnie agresora. Niekiedy nasze dziecko może być prowokatorem agresywnych zachowań, bo np. ma  takie denerwujące czy niekulturalne nawyki, które wywołują agresję i awersję. Jeśli okaże się, że tak jest najpierw zmieńmy jego postępowanie.
Dobrze jest jeśli dziecko znajdzie sobie osobę w klasie, która ma pozytywny stosunek do niego i może zaprzyjaźnić.