Emocje są siłą wewnątrz nas, która częściej nieświadomie niż świadomie zmusza nas do działania. Dlatego tak bardzo ważne jest, aby mieć niezbędną wiedzę oraz umiejętności radzenia sobie z nimi. Prawdę mówiąc jest to zagadnienie często opisywane, ale do końca niezbadane. Wydaje się ono wymykać poznanym regułom psychologicznym czy też fizycznym. Specyfika emocji jest przypisana każdemu człowiekowi, aczkolwiek istnieje możliwość ich przewidywania występowania w określonych sytuacjach.
Należy pamiętać, że silna emocja „rozlewa się” w nas i wówczas nasze spostrzeganie rzeczywistości nie jest prawdziwe. Patrzymy na świat poprzez nią. Ocena jest nieobiektywna.
Inna sytuacja jest, gdy emocja jest stłumiona. Taka emocja dąży do ujawnienia się, więc przechowywanie jej upodobnia nas do magazynu z ładunkiem wybuchowym. Gdy nasza kontrola słabnie, a dzieje się to w sytuacji stresowej, chorobowej, gwałtownej, niebezpiecznej itp.
Funkcjonuje przekonanie, że emocje nie są złe. Same w sobie nie mają oceny, ona zależy od intencji oraz skutków. Są emocje konstruktywne - gdy poprzez ich zaistnienie wyciągamy wniosek na przyszłość, uczymy się czegoś dobrego, następuje zmiana w nas ukierunkowująca do dobrego, gdy oczyszczają się relacje. Przeciwieństwem ich są emocje destrukcyjne. Najczęściej dzieje się to wtedy, gdy nie możemy ich utrzymać w stosownych granicach, za dużo powiemy lub zrobimy pod ich wpływem.
Czy warto rozmawiać, wyciągać „zakopane” emocje?
Jeśli zaczynamy mówić, rozpamiętywać jakąś nieprzyjemną sytuację emocjonalną, wówczas odczuwamy ją jak obecną. Możemy na powrót znaleźć się w złym, niepożądanym nastroju, który będzie nas kierował do niewłaściwych działań np. zemsty lub braku działań np. w przypadku nastroju smutku, depresji. Dlatego jeśli to nas prowadzi do stanów zbyt trudnych o wiele lepiej jest wybaczyć i nie wchodzić w ich rozpamiętywanie. Wybaczenie to nie oznacza zapomnienia. Nawet, jeśli tego chcemy nasza pamięć komórkowa nie pozwala na to. Z pewnością będziemy o tym pamiętać na różnych poziomach naszej świadomości. Będzie ona działała jak ostrzeżenie. Wybaczenie jest nam potrzebne, aby czuć się wolnym, niezwiązanym z krzywdzicielem. To nie znaczy, że jeśli jest to potrzebne nie należy domagać się ukarania winnego. Jest to potrzebne, aby osoba miała szansę „odkupić” winę, a także aby kara była przestrogą dla innych.
Szczególnie uciążliwą emocją jest uraza. Jest ona stale obecna w naszych myślach i czeka na odpowiednią chwilę, aby zamanifestować się. Nie pozwala na rozwinięcie czystych, przyjacielskich relacji. Może przejawiać się jako niechęć, ale też jako chęć zemsty, odegrania się.
Równie kłopotliwym jest gniew. W gniewie jesteśmy zdolni do powiedzenia takiego działania, którego zazwyczaj potem żałujemy. W gniewie nie jest możliwe prawidłowe rozróżnianie czy ocenianie.
Co jest nam potrzebne, aby nie być całkowicie zależnym od emocji?
- Ważna jest świadomość jaki bodziec wywołuje w nas niepożądane emocje, ponieważ przynajmniej niektórych można uniknąć
- Potrzebne jest wydłużenie czasu między „iskrą” (początkiem budzenia się emocji) a działaniem. Ten czas jest niezbędny do tego, by włączyć rozum i rozróżnianie oraz ocenę
- Zastanowić się, w jaki inny sposób możemy zareagować. Wiedza ta powstaje wskutek przemyślenia „na zimno” trudnej sytuacji po to, by móc zastosować ją w przyszłości
- Zastanowić się, dlaczego nas to dotyka, może to my prowokujemy. Człowiek w przeciwieństwie do innych gatunków jest zdolny użyć rozumu do zmiany zachowań i odczuć i nie musi reagować instynktownie
- Pamiętać, że sama myśl negatywna ma mniejsze skutki niż działanie czy słowo. Łatwiej jest zmienić myśli niż skutki czynów
- Praktyki religijne takie jak modlitwa, śpiewanie nabożnych pieśni, czytanie Pisma Świętego, rozmyślanie o Bogu powodują oczyszczanie naszych myśli i emocji
- Zrozumienie, że wszelkie zwłaszcza destrukcyjne emocje są wytworem naszej osobowości i mają znamiona nietrwałości. One mijają lecz skutki takich emocji pozostają zbyt długo i wymagają wysiłku, by je zlikwidować. Skutki pozostają w pamięci innych. Dlatego tak bardzo ważne jest, aby generować pozytywne emocje, które podniosą innych na duchu, które dadzą radość i zadowolenie
Jak postępować z emocjami dzieci?
- Rozmawiać o emocjach bardzo spokojnie, by nauczyły się je odróżniać
- Jeśli dziecko zrobi coś pod wpływem emocji negatywnej nie wolno bagatelizować i usprawiedliwiać lecz pomóc wybrać sposób na zadośćuczynienie osobie pokrzywdzonej i zrealizować to
- Warto pamiętać, by podchodzić do tego tematu spokojnie, ale nie pobłażliwie, gdyż w przeciwnym razie dziecko nie nauczy się odczuwać emocji, a tym samym czuć je u innych
- Jeśli kary są jednak zbyt wysokie, surowe może włączyć się w dziecku mechanizm stępienia emocjonalnego
- Uczyć wrażliwości emocjonalnej od wczesnego dzieciństwa
- Dziecko uczy się reakcji emocjonalnych od najbliższych
- Rozmawiać często z dzieckiem o tym jak należy zachowywać się poprawnie, jakie są zasady, prawa. To daje poczucie bezpieczeństwa.
- Aktywność ruchowa powoduje, że zmienia się odczuwanie emocji. Podobnie jak i odwracanie uwagi od niepożądanych emocji